GİRİŞ
Şeker Sanayii kuruluşunda itibaren kendi makinalarını üretmeyi amaçlamıştır. Bu amaçla Teşekkülümüzde makine imalat çalışmaları, yedek parçalarının karşılanması ve onarılması amacıyla 1933 yılında Eskişehir Şeker Fabrikasında tezgahlar atölyesi, demirhane, tenekehane, marangozhane ve sandık haneden oluşan atölyeler ile başlatarak Makine Fabrikalarının çekirdeği olmuştur. İkinci Dünya Savaşı sırasında gerekli yedek parçaların ithal zorlukları hatta imkansızlıkları bunların yerli olarak yerli olarak imal edilmelerini zorunlu kılmıştır. Şeker Fabrikalarının ihtiyacının tümünün ülke içinden sağlanması amacıyla 1951-1962yıllarında kurulan Şeker fabrikalarının makine ve tesisleri imkanlar ölçüsünde Eskişehir,Turhal ve Erzincan da bulunan atölyelerde imal edilmiştir
Atölyelerimizde kazanılan bu tecrübelerle yapılan imalatın kalite ve fiyat yönünden ithal edilen malzemeden daha uygun olduğu görülmüş ve bu nedenle bu atölyeler geliştirilerek fabrika haline getirilmesine karar verilmiştir.
Bu amaçla kurulan 5 büyük Makine Fabrikasında (Afyon ,Ankara ,Eskişehir ,Erzincan ve Turhal) 1962 yılından sonra kurulan tüm Şeker Fabrikalarının tamamı kendi Makine Fabrikalarında üretilen makinalarla kendi mühendis ve işçileri tarafından projelendirilmiş ve yapılmıştır.
Ülkemiz için yapılan şeker fabrikalarının yanı sıra yurt dışında da Şeker Fabrikası yapım işi üstlenmiş ve başarı ile bitirmiştir.
Şeker Şirketi Makine Fabrikaları başka sanayilere de makine ve tesis yapmaktadır. Yakın zamana kadar ithal edilen petrol,petrokimya ve çimento sanayinin önemli makinaları hidrolik ve termik santrallerin türbin,alternatör ve buhar kazanı gibi önemli tesisler artık Şeker Sanayinin Makine Fabrikalarında imal edilmektedir.
ANKARA MAKİNE FABRİKASI
Ankara Makina Fabrikasının web sitesi için tıklayınız!
Gerek Şeker Fabrikalarına ait, gerekse hızla gelişen yurt içi sanayinin ihtiyacı bulunan büyük boyutlu makine ve tesisin ithalatını önlemek amacı ile Ankara Makina Fabrikasının kurulmasına karar verilmiş ve temeli 22 Eylül 1966 tarihinde atılmıştır. Fabrika Birinci Beş yıllık Plan devresinde 1965-1968 yılları arasında Türkiye'nin ilk entegre makine imalatı fabrikası olarak 1 Temmuz 1968'de bir hol şeklinde işletmeye alınmıştır.
Fabrika; kuruluşunun dördüncü senesi sonunda maksimum kapasitesine erişmiş olması, sipariş ve taleplerin artış hızı ve Üçüncü Beş yıllık Plan dönemindeki yatırımların göz önüne alınması, fabrikanın tevsiatını zorunlu hale getirmiştir. Tevsiat iki kademede gerçekleştirilmiştir.
İlk tevsiat 1 Ocak 1976'da tamamlanmış olup, mevcut hole ikinci ve üçüncü hollerin ilavesi ve gerekli tezgahlarla donatılması ile gerçekleştirilmiştir İkinci tevsiat 1982 yılı sonunda dördüncü ve beşinci hollerin ve zaruri olan tezgah ve teçhizatın ilavesi ile sonuçlanmıştır. Bugün Fabrika 5 holden oluşan, son şeklini almış, Türkiye'nin en güçlü kuruluşlarından biri haline gelmiştir.
Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş ye bağlı bir kuruluş olan fabrikamız gerek tezgah kapasitesi gerekse kapalı alan boyutları ile çelik konstrüksiyon ve talaşlı imalat yönünden Türkiye’nin en büyük tesislerinden biridir.. Ankara Makina Fabrikası, sadece ithalat ikamesi durumunda olan, yurt içinde diğer sanayi kollarının imkanları ve imalatının gerçekleşmesi güçlükler arz eden veya mümkün olmayan makine ve tesislerin imaline uygun projelendirilip kurulmuştur . Makina Fabrikalarında Şeker Fabrikalarının %95'i ,Çimento Fabrikalarının %85'i imal edilebilmektedir.
Fabrikamızda Türkiye’de ilk defa Türkiye Elektrik Kurumu işbirliği, Türk işçisi ve mühendislerinin gayreti ve %100 yerli malzeme ile 32 MW gücünde bir hidrolik türbin ve generatörün imali başarıyla gerçekleştirilmiştir. Türkiye Elektrik Kurumu tarafından Hirfanlı hidroelektrik santraline devreye alınmıştır.
Fabrikamız termik santraller için 100t/h buhar kapasiteli buhar kazanları ile 150-200 MW gücündeki hidrolik türbinlerin imaline uygun olarak kurulmuş olup, ağır sanayide kullanılan muhtelif büyük boyutlu ağır makine imalatını yürütebilecek kapasitede , uygun takım tezgahları ve teçhizatla donatılmıştır.
İmal ettiğimiz biri yurtdışında (Özbekistan) olmak üzere 13 Şeker Fabrikası, 9 Çimento Fabrikası, Aliağa, İpraş İzmit Rafinerilerinin basınçlı kap,dram,kolon ve eşanjör imalatları ile Türkiye’de ilk kez imal edilen Hirfanlı Barajı 4.Ünitesi, Francis tipi hidrolik türbin ve bunu izleyen diğer türbin imalatlarımızla ülkemize kazandırılan tesislerin yapımındaki payımızla gurur duymaktayız.
Fabrikanın imalat konuları şu guruplar altında toplanabilir.
- Şeker ve Çimento Sanayine ait büyük boyutlu makine ve tesisler.
- Termik ve Hidroelektrik Santrallara ait üniteler.
- Petrol Rafinerileri ve diğer sanayi kolları için basınçlı kaplar.
- Sac işleme tezgahları.
- Endüstri tipi buhar kazanları.
- Büyük pompalar, vantilatörler, dişli kutuları, kırıcılar, değirmenler, petrol pompaları, büyük dişli çarkları vb.
TÜRKİYE’DE İLK DEFA İMAL EDİLEN BAKIR CEVHERİ OTOJEN DEĞİRMENİ
ETİ BAKIR A.Ş. Murgul İşletme Müdürlüğüne ait bakır ihtiva eden cevherin yaş öğütme işleminde kullanılan otojen değirmeninin 1 komplesinin yenileme çalışmasının 2007 yılı içersinde fabrikamızda başarı ile tamamlanmasının ardından, daha önce yurtdışında imalatı yapılan otojen değirmeni yeniden projelendirilerek ,2008 yılı içersinde Ankara Makine Fabrikası bünyesinde yeni tesis olarak imalatına başlanmıştır. Bu boyut ve özelliklerdeki bir değirmenin Türkiye’de ilk defa ,Ankara Makine Fabrikası mühendis ve işcilerinin emeğiyle imal edilmiş olması,bu kriz ortamında dövizimizin yurt içinde kalmasının sağlanması yönünden önemli bir katma değer yaratmış,ayrıca Ağır Sanayii’de yapabileceklerimizin göstergesi olmuştur.
ESKİŞEHİR MAKİNE FABRİKASI
Şeker Fabrikalarının kampanya esnasında çıkacak arızalarını gidermek ve kampanya sonu revizyon dönemindeki onarımlarını yapmak üzere 1933 yılında Eskişehir Şeker Fabrikası'nın kuruluşundan kalma tezgahlar ile bakım-onarım atölyesi hüviyetinde çalışmaya başlamıştır.
Günden güne artan şeker tüketimini karşılayabilmek, büyütülecek, modernize edilecek veya yeniden kurulacak Şeker Fabrikalarına ait tesis ve makinaları imal etmek ve böylece ithalatı önleyerek döviz tasarrufu sağlamak gayesi ile 1954 yılında ilk genişleme sonucu Eskişehir Makina Atölyesi olmuş, II. Plan dönemine rastlayan yıllarda Şeker Şirketi hızlı bir büyüme sürecine girmiş, yatırımların artması sonucu Çelik Konstrüksiyon ve Pik Döküm Atölyesinin mevcutlara ilavesi ile 1.1.1969 tarihi itibari ile T.Ş.F.A.Ş. bağlı müstakil bir fabrika haline getirilerek Eskişehir Makina Fabrikası adını almıştır.
Türkiye Şeker Fabrikaları Anonim Şirketi'nin beş makina fabrikasından biri olan Eskişehir Makina Fabrikası, ilkyıllarında şeker fabrikalarının yedek parça ihtiyacı ve arıza onarımlarını karşılayan fabrika,daha sonraları gerçekleştirdiği tesis ve makina imalatlarıyla büyük başarılara imza atmıştır.
Neredeyse Cumhuriyetimizle yaşıt ve kurulduğu günden bugüne pekçok başarıya öncülük etmiş olan Eskişehir Makina Fabrikası'nda, 104.000m2 alan üzerine kurulu 33.000m2'lik kapalı modern üretim ve test alanlarında, yılda ortalama 3.000 ton makina ve tesis imalatı yapılmaktadır.
Yapılan üretimlerin yaklaşık olarak %90'ı Türkiye Şeker Fabrikaları Anonim Şirketi'nin ihtiyaçlarına yönelik olarak gerçekleştirilmektedir. Yeni şeker fabrikası kurulması için gerekli projelendirme ile makina ve teçhizatın %95'i Şeker Şirketi bünyesindeki fabrikalarca üretilmektedir. Eskişehir Makina Fabrikası da bu grupta yer alan fabrikaların en önemlilerinden birisidir.
Mekanik , çelik konstrüksiyon,tesviye ,Dökümhane ve model atelyelerin yer aldığı fabrikamızda; Ülkemizde yeni kurulan veya kapasite artırımına gidilen tüm şeker fabrikalarının ve tesislerinin önemli bir bölümü başta gelmek üzere;Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı'na ait Raman bölgesindeki petrol istihsal pompaları, TEKEL Genel Müdürlüğüne ait Diyarbakır Rakı Fabrikası, Orman İşletmeleri'ne yapılan taşıt kantarları, TUGSAŞ'a ait 50 ton/saat kapasiteli buhar kazanı, çimento ve kağıt sanayine yapılan çeşitli imalatlar, Özbekistan Cumhuriyeti Horezm Şeker Fabrikası gerçekleştirilen işlerden bazılarıdır.
AFYON MAKİNE FABRİKASI
Orta ve küçük boyutlu makina ve tesis yapan fabrikamızda mekanik ve çelik konstrüksiyon atelyeleri mevcut olup ;
- Konveyör ve bantlı taşıyıcılar,
- Muhtelif depo , tank ve karıştırıcılar,
- Su soğutma kuleleri ve parçaları,
- Ekim makinası ( pancar, soğan, domates, haşhaş, ),pancar temizleme ve yükleme makinası imal edilmektedir.
ERZİNCAN MAKİNE FABRİKASI
Mekanik, Çelik konstrüksiyon, Dökümhane ve Model Atölyeleriyle 2800 mm çap ve 5000mm boya kadar tornalama, 900 x360 mm. kadar frezeleme, 1620 mm. çapa kadar dinamik balans alma imkanları mevcuttur.
Dökümhanede endiksiyon ocağı,kupol ve yer ocaklarıyla 1,5 Ton ağırlığa kadar pik,800 kg ağırlığa kadar çelik, 500 kg ağırlığa kadar bronz ve 150 kg ağırlığa kadar alüminyum döküm yapılmaktadır.
- Şeker ve diğer sanayiilere ait orta boy makina ve tesis imalatı,
- NW 300 mm. ye kadar ventil imalatı,
- Köprülü vinçler,
- Dekantör, atık su çöktürme havuzu köprüler,.
- Kömür kırıcıları ve kömür elekleri,
- Muhtelif pik ve çelik döküm işleri,
- Demir dışı döküm işleri, ( Bronz, alüminyum, pirinç,beyaz metal .)
- Bantlı konveyörler,
- Muhtelif kaplinler,
-Muhtelif çelik konstrüksiyon ve talaşlı imalat yapılmaktadır.
Fabrikamızda döküm analizlerinin yapıldığı döküm analiz laboratuvarıyla ölçme ve muayenelerin yapıldığı kalite kontrol laboratuvarında gerekli kotrol ve ölçmeler yapılmaktadır.
TURHAL MAKİNE FABRİKASI
Mekanik, çelik konstrüksiyon , dökümhane ve model atölyelerinin yer aldığı fabrikamızda;
- Şeker ve çimento sanayilerine ait orta boy makina ve tesisler,
- NW 350 ile 1000 mm arası ventiller ,
- Helezon götürücüler,
- Elevatörler,
- Muhtelif ısıtıcılar,
- Filtreler,
- Refrijerantlar,
- Muhtelif depolar,
- Pik dökümden mamul kazan ekonomizer boru ve dirsekleri,
- Muhtelif pik döküm kaplinler,
- Islak curuf çıkarıcıları imal edilmektedir.
Dökümhanede; Kupol ve yer ocakları mevcut olup,. 2 ton ağırlığa kadar pik, 500 kg ağırlığa kadar bronz ve 125 kg ağırlığa kadar alüminyum döküm parça imalatı,
Mekanik Atelyede ;3200 mm. çap, 6000mm. boyunda parçaların tornalamas,
Çelik konstrüksiyon Atelyesinde ;MIG-TIG gazaltı, tozaltı ve ark kaynaklı çelik konstrüksiyon imalatları yapılmaktadır.
